Jak polepszyć pamięć.
1.2 Więcej na temat skojarzeń
W tej chwili możesz być trochę sceptyczny w stosunku do tego nowego sposobu zapamiętywania, który Ci proponuje. Możesz zapytać "Czy chcesz powiedzieć, że za każdym razem gdy muszę zapamiętywać coś ważnego, powinienem wymyślić jakieś sprytne lub głupie skojarzenie pomiędzy informacjami?". Odpowiedź: tak! Jest to wypróbowana metoda działająca na dłużej, spójna z tym co psycholodzy odkryli na temat ludzkiej pamięci. Wiemy, że pamięć działa poprzez skojarzenia i po prostu wykorzystujemy to wprost do efektywniejszego zapamiętywania informacji.
Oto inne własności pamięci:
- Prawo 'niedawności': (ang. Law of Recency)
Łatwiej nam przypomnieć sobie rzeczy które wydarzyły się niedawno, niż te które miały miejsce dłuższy czas temu. Prawdopodobnie możesz przypomnieć sobie co wczoraj jadłeś na obiad, ale nie co jadłeś dwa tygodnie temu. - Prawo żywości:
Mamy tendencje do łatwiejszego przypominania sobie widowiskowych lub imponujących wydarzeń niż tych bardziej zwyczajnych. Możesz pewnie przypomnieć sobie co robiłeś w twoje ostatnie imieniny lub może w dzień eksplozji promu kosmicznego Challenger, ale nie to co robiłeś w przeddzień tych okazji (chyba, że te dni też były wyjątkowe). - Prawo częstości:
Pamiętamy lepiej to co przytrafia się nam częściej, niż to co przeżyliśmy tylko raz przez chwilę. Z pewnością lepiej pamiętasz Twoje imię lub numer telefonu, niż pierwiastek kwadratowy z 3 (chyba, że jesteś matematykiem).
Możemy wykorzystać również te prawa. Np. wiemy, że jeśli powtórzymy słowo lub zdanie 20 razy, zapamiętamy je lepiej.
A co z prawem żywości? Przypuśćmy, że musimy zapamiętać parę wyrazów: "łopata" i "ciastko". Możemy pomyśleć, że używamy łopaty do podniesienia kawałka ciastka. Albo: mała dziewczynka idzie w kierunku krzesła na którym siedzisz, niosąc łopatę. Uśmiechając się, podnosi ją i wbija prosto w twoje piękne, urodzinowe ciasto! Które z tych skojarzeń łatwiej zapamiętać? Oczywiście, że drugie, ponieważ jest bardziej żywe. Oto dlaczego, gdy wymyślamy skojarzenia, zasadą jest: "niemądre=lepsze!"
Co będzie jeśli zapamiętam zbyt dużo "zbędnych informacji"?
Na tyle, na ile mogą powiedzieć psycholodzy, ludzki mózg ma nieskończoną możliwość przechowywania informacji. To znaczy, że nasz mózg nigdy nie będzie "miał dość". Jednakże nowe informacje mogą kolidować z tym co zapamiętaliśmy wcześniej, czyniąc starsze informacje trudniejszymi do przypomnienia. Aby uniknąć tego problemu, może być potrzebne małe "zarządzenie".
Dla tymczasowych rzeczy, np. zapamiętanie czasu wizyty u lekarza lub imienia osoby do której mamy zadzwonić raz (i nigdy więcej) nie róbmy nic. Ponieważ nie potrzebujemy dłużej tych informacji, ostatecznie je zapomnimy.
Dla bardziej stałych rzeczy, takich jak zapamiętanie oczywistych faktów, numerów telefonu, tablic rejestracyjnych, itd. zastanów się nad rzeczami, które nauczyłeś się w określony dzień i pomyśl jeszcze raz o obrazach, które z nimi skojarzyłeś. Rób to co około kilka godzin. Potem przypominaj nową informacje raz na dzień przez kilka dni. Pod koniec tygodnia, rzeczy które zapamiętałeś będą prawie na stałe w pamięci.
A co z tymi głupimi obrazami? Czy nasz umysł nie zabałagani się nimi? Prawdopodobnie nie. Jeśli przypominamy jakąś informacje wystarczająco często, w końcu nie będziemy musieli potrzebować obrazu do jej pamiętania. Np. wracając do boiska – jeśli będziesz przypominał sobie, że jest na ulicy Klonowej, w końcu będziesz myślał: "boisko = ulica Klonowa" nawet bez myślenia o dziwnym śniadaniu piłkarza. I jeśli już nie będziesz musiał więcej przypominać tego obrazu, zostanie on zapomniany... i może nawet "przetworzony" i użyty ponownie w przyszłym skojarzeniu.
A jeśli nie mogę wymyślić skojarzenia?
Wszystkie dotychczasowe przykłady, do tej pory, miały łatwe skojarzenia – były one oczywiste lub były to dwa słowa, które mogłyby być wyobrażone razem w umyśle. Ale co z wyrazami, które nie mogą być tak łatwo wyobrażone? Istnieją inne techniki które mogą być użyte.
Przypuśćmy, że chcesz zapamiętać, iż Jan Barpiec żyje na ulicy Lincoln. Instynkt powinien ci jakoś powiedzieć, żeby połączyć "Barpiec" z "Lincoln", ale żadne z tych słów nie formuje obrazu. Więc stwórzmy go poprzez znalezienie słów, które brzmią jako bezpośrednio związane ze słowami, które chcemy użyć. Dla "Barpiec", możesz wybrać "bar piec". Dla "Lincoln" możesz pomyśleć o pensie, jako że obraz prezydenta Lincolna jest umieszczony na pensie. Możesz więc wyobrazić sobie pana Barpiec serwującego drinki w barze (nie ważne, że on naprawdę nie jest barmanem). Udaje się on do śmiesznie wyglądającego pieca, który jest cały z miedzi. Cztery elektryczne palniki są na piecu, każdy wyglądający jak wielki pens. On spogląda w dół, na palnik i prezydent Lincoln mruga do niego okiem!
A co z zastosowaniem tej samej techniki do uczenia się nowych słów? Pamiętam, że musiałem uczyć się o różnych częściach ludzkiego mózgu, na lekcjach psychologii, i używałem technik pamięci do szybkiego zapamiętania nowych słów. Jedną z części było "parietal lobe" – część kory mózgowej, która interpretuje dotyk. Pomyślałem o papudze [parrot] (brzmi jak "parietal"), dziobiącej jakieś jedzenie z mojej ręki, i mózg poczuł ostry ból! Inną częścią było "temporal lobe", które interpretuje słuch. Pomyślałem o sobie, że słucham szczęśliwą piosenkę o szybkim tempie.